by کانسپت «فیلم ترسناک» تو ایران جزو مواردیه که ناشناخته‌ست، درواقع شما با شنیدن اسم فیلم «روایت ناپدید شدن مریم» فکر می‌کنید که اینم یکی از اون فیلمهای ایرانیه که سعی خودشو کرده بزور ملتُ بترسونه! و واقعیت اینه که بله، اینم مثل همه‌ی فیلمهای ترسناک دنیا که هدفشون همینه همین کارو کرده ولی با فرق اساسی.
اول از همه دعوتتون می‌کنم به دیدن لیست فیلمهای ترسناک ایرانی در ویکی‌پدیا. اسم چند تا از این فیلم‌ها براتون آشناست؟ فک کنم معروف‌ترین‌هاش «خوابگاه دختران» ، «پارک وی» ، «پستچی سه بار در نمی‌زند» و «آل» باشد اونم به این دلیل که بازیگران معروف توش ایفای نقش کردن.
حالا از معروفیتشون گذشته بهتره چه این فیلم‌هایی که نام بردیم چه بقیه فیلم‌ها رو بررسی کنیم که کدومشون واقعا تماشاگر رو ترسونده. بی‌شک خوشبختانه / متاسفانه بهترین فیلم ترسناک تا الان «خوابگاه دختران» بوده که با موضوعی جذاب و ماجراجویانه تونست اون موقع سینمای ایران رو تحت تاثیر قرار بده و خیلی مخاطب بگیره که فک کنم ترسناک‌ترین صحنه‌ش هم همون صحنه‌ای بود که دست قاتل داستان از دریچه دودکش تو توهم شخص اول وارد اتاق میشه و همه مخاطبین سینما با موسیقی فیلم به هیجان میان. بقیه فیلم‌ها مثل پارک وی، پستچی سه بار در نمی‌زند، قتل آنلاین، کلبه و … ماهیت یه شخصیت سادیسمی (بخوانید مریض) بوده که تمام داستان تحت تاثیر اون شخص قرار گرفته که البته خوابگاه دختران هم همین بوده ولی خب با داستان جمعی‌تر و هدف دانشگاه و خوابگاه و جزئیات بیشتر. در این بین فقط فیلم آل بود که با کمک بازیگرای معروف و داستان ماوراء الطبیعی باز مخاطبین سینمای ترسناک رو به سینما کشوند و خب اونجوری که باید راضی نکرد.
یه تاریخچه‌ی کوتاه از کل (!) سینمای وحشت ایران گفتم که بدونید در سینمای وحشت چه جایگاهی داشتیم و داریم در تمام این دهه‌ها اخیر. حالا برسیم به فیلم روایت ناپدید شدن مریم.
چرا این فیلم جزو موفق‌ترین‌های سینمای وحشت قرار میگیره؟ دلایلی که می‌تونم در موردش بیان کنم :
اول اینکه تو سینمای وحشت ایران خب رقیب سرسختی شما نمی‌بینید و کسی خوب کار کنه راحت بین بهترین‌ها قرار میگیره و واقعیت به همین سادگیه متاسفانه!
دوم ژانر فیلمه که ترسناک هست ولی با چاشنی مستند – داستانی که خب طبیعتا وقتی شما یک مستند داستانی ترسناک میبینی از یک تخیلی ترسناک بیشتر می‌تونه روتون تاثیر بزاره و خیلی می‌تونه درونتون نفوذ کنه و فکرتونو مشغول کنه.
سوم اینکه بعضی تیکه‌هایی از فیلم کارگردان سعی کرده مثل فیلم‌هایی شبیه Paranormal Activity سکانس‌هایی درست کنه که مستند باشه و ادعا کنه از طریق هندی‌کم، ریکوردر و … ضبط شده و کاملا مستند هست که به باور پذیری و ترس مخاطب خیلی کمک خواهد کرد.
چهارم موضوع تقریبا جدیدش در سینمای ترس ایران. سعی در ارتباط و اثبات عوامل ماوراء الطبیعی، تاکید بر روی جن و ارواح و … با کمک مراجع دینی و شاهدای عینی و …
دلایل جزئی زیادی میشه براش نام برد ولی به همین دلایل اکتفا می‌کنم و قسمت ناراحت کننده این بود که یه فیلم با این کیفیت که خوب تلقی میشه در سینما ترس ایران چرا فقط از سینمای هنر و تجربه باید پخش بشه و کلا زیر ۱۰ تا سینما در ۳ شهر قابلیت دیدن این رو داشته باشن؟ البته حرفم فقط واسه این فیلم نیست فیلم پرویز و فیلم ماهی و گربه هم شامل حرفم میشه قطعا.
درسته این فیلم تناقض‌ها و به قولی سوتی‌هایی هم داشت که در دروغ بودن مستند بودنش کمک می‌کرد. ولی بیاید از دید جامعه‌شناسی به این فیلم نگاه کنید. فیلمهای ترسناک و فیلمهای ترسناک تو ایران موفق نخواهند شد حداقل از لحاظ جوایز و فروشی بلیط و … چرا؟ چون ملت احساسی ایران کشش اینجور فیلم‌ها رو ندارن. مخاطب‌های عام و قسمت شاید بزرگی از سینمابازها و هنری‌ها (شما بخوانید خاص) هم علاقه‌ی آنچنانی نشون نخواهند داد. امثال فیلم روایت ناپدید شدن مریم در ایران به یاد ماندنی نخواهند شد و شاید فقط در ذهن مخاطب‌هایی متنفر ازش بمونه! چرا؟ به دو دلیل : یک اینکه در ژانر سینمای ترسناک خب هالیوود انقدر شاهکار داره که فیلمهای ساده و حتا خوب ترسناک ایران به چشم طرفداران این ژانر نیاد (مگه اینکه موضوعی خیلی مهیج و جالب مرتبط با این کشور / جامعه باشه که به خاص بودنش کمک کنه) و دوم اینکه شما برید کامنت‌های زیر این فیلم رو در سینما تیکت و سایت‌های سینمایی دیگه بخونید (البته مطمئن نیستم پاک شده باشن یا نه) اکثرا زده بودن واقعا واقعی بود؟ من چند شبه نخوابیدم تورو خدا بهم حقیقت رو بگید! من توهم گرفتم واقعا هستن؟! من با بچم رفتم انتظار نداشتم بچم خوابش نمیبره! واقعا که فلان و …. امثال کامنت‌های زننده دیگه.
احساس و باور ناخوادگاه آدم‌های کل زمینه و نه فقط ایرانی‌ها و تا قسمتی بهشون حق میدم که وقتی فیلمی ادعای مستند بودن میکنه و تو ایران هم وحشت انقدر کمرنگه و کسی انتظارش رو نداره یهو جا بخورن! البته خود کارگردان هم ازش پرسیدن که آیا این فیلم واقعی مستند بوده یا نه در جواب گفته چه فرقی میکنه!؟ مهم اینه مخاطب اونجوری که باید در حال دیدن فیلم ترسناک، بترسه!
نکات دیگه‌ای که به عنوان ضمیمه ازش یاد می‌کنم :
تیوال ادعا کرده اسم اولیه فیلم روایت ناپدید شدن مریم «ساروخ» بوده، در مورد توضیح داستان فیلم هم از تیوال نقل‌قول می‌کنم :
این فیلم ابتدا «ساروخ» نام داشت که اثری در ژانر وحشت است و سعی دارد نگاهی متفاوت به مقوله ماورای طبیعت داشته باشد. داستان این فیلم در مورد مرتضی حسینی مستند‌ساز است که در سال ۱۳۸۷ در پی حادثه‌ای در جاده‌ای دورافتاده به کما می‌رود و همسرش مریم شریفی ناپدید می‌شود. او به همراه دوستش مجید شکری و یاسر جعفری در حال ساخت فیلمی مستند پیرامون نیروهای ماورایی بودند. به کما رفتن مرتضی سر آغازی است برای ….
از زبان کارگردان «محمدرضا لطفی» :
محمد رضا لطفی درباره فیلم «روایت ناپدید شدن مریم» گفت:
“سعی کردم تا در این فیلم با بهره‌گیری از روایات و آیات مذهبی و اسلامی، نوعی از ترس ایرانی را بر اساس باورهای اعتقادی صحیح برای مخاطبان فراهم کنم و به شیوه روایت مستندگونه هم در این فیلم وفادار باشم. این فیلم اثری در ژانر وحشت است و سعی دارد نگاهی متفاوت به مقوله ماورای طبیعه داشته باشد.”
و آنونس فیلم :
افشین خدا رحمتت کنه
این فیلم اسمش فقط مستند بود در اصل دروغ بود. فیلمی که به شعور مخاطب توهین کنه قطعا رتبه ای نمیاره. مثلا در نمونه فیلمهای کانجرینک یه داستان واقعی رو برداشتن یه چیزایی ازش کم کردن یه چیزایی اضافه کردن اسمشم نزاشتن مستند. خب با اون همه آب و تاب معلومه فیلم نسبتا خوبی ذرمیاذ. توی به اصظلاح مستند ناپدید شدن مریم در واقع مستند نیست و همچین اتفاقاتی نیفتاده جوریه کارکردان هم از وجود این حادثه تفره میره. یه عده جلوی دوربین فقط میچرخند و یه عده از خودشون داستان درمیارن یه عده هم الکی جیغ میزنن. دو تاشون از ترس ظاهرا فقط نیاز به تیمارستان پیدا کردن . خب همچین روند افتضاحی چطور میخواد روی مخاطب تاثییر بزاره؟:)
فیلمهای آنابل و کانجرینک و یه سری فیلمهای در سطح اونها حتی مخاطبی که علاقه به فیلم ترسناک نداره کنجکاو و جذب کرده حتی در ایران. طوریکه دنبال میکردن قسمتهای جدید ساخته شده یا نه. اما مستند ناپدید شدن مریم اینقدر افتضاح بود که بعیده طرفداری پیدا کنه